ریاضیدانان ایرانی نقش بسزایی در تاریخ علم و ریاضیات داشتهاند. این دانشمندان با دستاوردهای خود، نه تنها بر پیشرفتهای علمی تاثیرگذار بودهاند، بلکه به شکلگیری جریانهای فکری و فلسفی نیز کمک کردهاند. تلاشهای بیوقفه و نبوغ این بزرگان، ایران را به یکی از مراکز اصلی علم و دانش در جهان تبدیل کرده است. مدارس و کتابخانههای بزرگ ایران، که محل پژوهشهای برجستهای بودهاند، نقش مهمی در ترویج و توسعه دانش ریاضی ایفا کردهاند. از این رو، نام ریاضیدانان ایرانی همواره در تاریخ علم و ریاضیات به عنوان نمادهایی از تلاش و نوآوری به یادگار مانده است.
اولین شخصی که به طور رسمی به عنوان یکی از پایهگذاران ریاضیات شناخته میشود، **فیثاغورس** است. فیثاغورس در قرن ششم قبل از میلاد در یونان باستان زندگی میکرد و به خاطر نظریه فیثاغورث (Pythagorean theorem) شناخته میشود، که درباره رابطه بین اضلاع یک مثلث قائمالزاویه است. البته، پیش از او نیز تمدنهای باستانی مانند مصریان، بابلیان و سومریان از ریاضیات برای محاسبات خود استفاده میکردند. مصریان برای ساخت اهرام و محاسبات مهندسی از ریاضیات بهره میبردند و سومریان نیز اولین سیستمهای عددی را برای محاسبات تجاری و کشاورزی ابداع کردند. بنابراین، فهم و استفاده از ریاضیات تاریخ طولانی و پیچیدهای دارد که به هزاران سال قبل از میلاد بازمیگردد.
ورود ریاضیات به ایران به دوران باستان بازمیگردد، زمانی که تمدنهای ایران باستان در حال تعامل با تمدنهای دیگر، از جمله یونان و هند، بودند. اولین آثار ریاضی در ایران شامل کتابهای آموزشی و علمی است که از این تمدنها به ایران وارد شد. در دوره اسلامی، ترجمه آثار ریاضی یونانی و هندی به عربی و سپس به فارسی انجام شد، که باعث گسترش دانش ریاضی در ایران گردید. دانشمندانی مانند خوارزمی و خیام با ترجمه و تألیف کتابهایی در زمینه جبر و هندسه، به توسعه و پیشرفت ریاضیات در ایران کمک کردند. مدارس و کتابخانههای بزرگ در شهرهای مختلف ایران، مراکز اصلی آموزش و پژوهشهای ریاضی بودند. این انتقال و توسعه دانش ریاضی، پایهای قوی برای پیشرفتهای علمی و فنی بعدی در ایران فراهم کرد.
منبع : A History of Mathematics
نویسنده : Carl B. Boyer